De bron van deze site

In meer dan 25 jaar werk als klinisch en bedrijfsmatig psycholoog heb ik te maken gehad met duizenden mensen die in allerlei opzichten van elkaar verschilden, maar gemeen hadden dat ze iets wilden of moesten veranderen aan hun gedrag. In de bedrijfsmatige omgeving worden die vragen vaak geformuleerd als iets toevoegen, of iets bijleren: ik wil leren leidinggeven, ik wil effectiever worden in mijn communicatie, ik wil mijn strategische capaciteiten vergroten. In de klinische omgeving gaat het vaak om zaken afleren of kwijtraken: ik wil van mijn angsten of depressieve gevoelens af, ik heb last van ervaringen uit het verleden, ik word ongelukkig van mijn eigen gedrag.

Gemeenschappelijk is dat al deze mensen iets willen veranderen aan zichzelf en aanlopen tegen het gegeven dat veel gedrag hardnekkig is en zich lastig laat veranderen. Aan de ene kant zijn wij een uitermate adaptieve diersoort. Mensen blijken traumatische ervaringen, rampen en oorlogen te kunnen ondergaan waarbij ze alles kwijtraken maar toch voortleven. Natuurlijk raken sommigen in dat proces meer of minder ernstig beschadigd, maar anderen bewaren hun gemoedsrust, hun energie en hun vertrouwen in de toekomst. De menselijke veerkracht is groot.

Aan de andere kant is het opvallend moeilijk om ogenschijnlijk kleine gedragsveranderingen tot stand te brengen. Waarom is het zo lastig om niet geïrriteerd te doen als de kinderen vervelend zijn? Om in gesprekken met medewerkers niet in monoloog te vervallen maar open vragen te stellen en echt te luisteren? Of, ingewikkelder, waarom lukt het niet om perfectionisme te stoppen, of gevoelens van stress of onzekerheid om te buigen, of administratieve taken niet voortdurend uit te stellen tot het laatste moment? En nog weer een stap complexer wordt het wanneer het gedrag zodanig gestold is in een patroon, dat het op een verslaving is gaan lijken.

Rationeel of intellectueel weten we heel goed dat het beter is om dingen anders te doen – afvallen, meer bewegen, beter luisteren naar de partner, niet teveel tijd besteden aan porno of spelletjes op de computer. In de praktijk werkt het anders en is gedrag hardnekkig. Als we ons best doen en dingen een tijdje goed doen, blijkt het lastig om die verandering te laten beklijven zelfs al zien en voelen we vooral voordelen bij het nieuwe gedrag. Onze hersenen, onze emoties, onze persoonlijkheid en vaak ook onze omgeving lijken niet ingericht op verandering – we voelen ons beter en comfortabeler als zaken bij het oude blijven. Lekker in de oude comfortzone blijven, ook al levert ons dat minder op. Ons systeem lijkt van nature ingericht op continuïteit en bestendiging van wat er al is, en niet op verandering en persoonlijke groei. In elk geval is het weinigen gegeven om rationeel een besluit te nemen over een nieuwe gedragslijn en die lijn vervolgens daadkrachtig en zonder haperen in praktijk te brengen.

Bij mijn werk in een zakelijke adviespraktijk (coaching, training, organisatieadvies, assessments) en in de klinische praktijk bij het geven van hulp aan mensen die lijden onder hun gedrag, is de aanpak ontwikkeld die centraal staat op deze site.

  • De kern van de aanpak is dat mensen die willen veranderen, die zichzelf doelen hebben gesteld of van bepaald ongewenst gedrag afwillen, dat beter kunnen als ze niet het probleemgedrag zelf centraal stellen, maar hun algemene gevoel van eigenwaarde leren vergroten.

Mensen met meer eigenwaarde zijn namelijk in veel opzichten competenter en beter in staat tot zelfsturing: ze kunnen beter kiezen voor wat goed voor hun is, en zijn beter in staat om te vermijden wat niet goed is.

  • De tweede kerngedachte van de aanpak is, dat deze eigenwaarde vooral versterkt wordt middels kleine, ogenschijnlijk onbeduidende stappen en acties.

Door kleine stappen te zetten die een minieme bijdrage aan de eigenwaarde leveren – een gevoel van trots opleveren – en deze stappen steeds meer in het dagelijks leven te verankeren, kunnen mensen hun vat van zelfwaardering vullen.

Dit model, met de kleine positieve stappen (de ‘heitjes voor karweitjes’) en het vat van zelfwaardering, staat centraal op deze site. In volgende posts wordt het model verder toegelicht, in theoretisch opzicht maar vooral met het oog op de praktische toepassing.

De site is in eerste instantie gestart om mensen die bij mij in coaching, therapie of opleiding geleerd hebben om met het model te werken, extra handvatten te bieden om het model in hun dagelijks leven te verankeren. Het idee lijkt intellectueel niet ingewikkeld, maar is het wel. Het met enige regelmaat toepassen van de heitjes in de praktijk is bovendien lastig. Door theorie en concrete ervaringen te beschrijven probeert dit blog een steuntje in de rug te zijn bij het vullen van het vat.